Адасқан ұлдар
Жоғалып, қайта табылған ұл жайлы астарлы әңгіме.
Бұл Киелі кітаптағы ең танымал әңгімелердің бірі.
Чарльз Диккенс оны бұрын-соңды жазылғандардың арасындағы ең жақсы оқиға деп атады. Біз одан қанша сабақ сығып алатынымызды көреміз.
Інісінен бастайық.
Ол не нәрсені дұрыс істемеді?
Көп нәрсе.
Лұқа жазған ізгі хабар 15 тарау 12 аятта Кенжесі:
— Әке, маған тиісті еншімді бөліп беріңізші! — дейді.
Басқаша айтқанда, Әке, мен тезірек өз еншімді алуым үшін қаза тапқаныңды қалаймын дегенді меңзейді. «Өлгеніңді қалаймын» дегені жанға жағымсыз сөздер.
: 13 Көп уақыт өтпей кіші ұл бәрін жинап алып, алыс бір елге кетеді.
Ол қайда бара жатыр?
Алыс елге – басқаша айтқанда, еврей халқынан басқа елге.
Сонымен анықтайық. Ол отбасы, өз елі және сенімінен тез бас тартып жатыр.
Сонымен ол не істей алады?
13б Сол жерде ол азғындық жолға түсіп, еншісін шашып, ысырап қылады.
Және 30 аятта ол жезөкшелерге инвестиция салғанын айтады.
Бұндай өмір салты немен аяқталады?
14 Бәрін жұмсап бітірген кезде сол елде қатты ашаршылық болып, жігіт мұқтаждық көре бастайды.
Одан да жаманы: 15 аятта
Ол сол елдің азамат қатарына қосылды, бірақ ол жұмысқа мұқтаж болғанда оны шошқаларды тамақтандыру үшін өз өрістеріне жіберді ме? Шошқа?
Еврейлер үшін шошқалар-ең жаман, арам жануарлардың бірі ғой.
Құдайдан қашқан кезде біз қаншалықты алысқа кете аламыз?
Сонау алысқа.
Бірақ осы кіші ұл әңгімесінде не жетіспейтінін байқадыңыз ба?
15-тарауда 3 астарлы әңгіме бар. Алдымен жоғалған қой туралы астарлы әңгіме.
4 аятта бір қой жоғалып, иесі оны іздеуге барады. Жоғалған теңге туралы екінші астарлы әңгімеде баяндалады. 8 аятта бір тиын жоғалып, иесі оны іздеуге барады.
Үшінші
13 аятта үлкен ағасы былай деп жалбарынды: –
– Тоқта, тоқта, бұлай жасама.
Алайда 13 аятта ондай сөздер жоқ. Інісі үйден шығып жатқан кезде үлкен ағасы ізінен жүгіргені былай тұрсын ештеңе айтпайды да.
Үлкен ағасы інісінің үйден кеткені туралы білмеуі мүмкін бе? Мүмкін емес.
Әкесі інісіне мұрасын беру үшін көп жер және малдарын сатуы керек, бұндай жаңалықты отбасынан немесе ауылдан жасыра алмайсыз. Үлкен ағасы білген, бірақ ештеңе істемеді.
Маған бұндай адаммен жұмыс жасау қиынға соғар еді. Өйткені мен кішкентай болса да осы кіші інісі ретінде мен әрекет ететін болсам, менің жағдайым қандай болатыны жайлы нақты білетін едім. Үлкен әпкем мені қабырғаға қысып тастап ашумен:
“Егер қатарға тұрмасаң, мен сенің бауырыңның күл талқанын шығарамын” – дейтін.
Неліктен ол менімен осылай сөйлеседі? Себебі ол мені жақсы көреді. Мен оның мені жақсы көретінін білемін. Қазір менің бауырым өте жақсы кейіпте. Себебі ол үнемі оны ұрамын деп қорқытқан кезде, мен қорқыныштан дереу айтқанын орындап берілетін едім.
Бірақ үлкен ағасының үнсіздігі адамды абыржытып, жабырқатады. Сіздің ойыңызға кіші інісінің үйден кеткісі келген себептерінің бірі де осы ағасының үнсіздігі болуы мүмкін деген ой келген жоқ па? Үлкен ағасы сүйіспеншілік көрсетпеген болар?
Сонымен кіші інісінің дұрыс іс-әрекеті қандай болды?
17 ол ақылға келді
кіші інісіне арналған негізгі аят –
18 Қой, жолға шығып, әкеме қайтып барайын: Әке, мен көктегі Құдай алдында да, сіздің алдыңызда да күнә жасап келдім.
19 Енді ұлыңызбын деп аталуға лайық емеспін. Мені жалшыңыздай қабылдасаңыз екен, — дейін.
Осы нағыз тәубе ету. Өз күнәларын үшін жауапкершілікті өзіне ала отырып, күнәсін мойындап, Әкенің мейіріміне үміт етеді.
20B әкесінің құшақтап сүйгені – бірден кешіріп, татуласуға дайын екендігін білдіреді.
Інісінің осы әрекетінен қандай сабақ үйренуге болады?
Біз бұдан екі сабақ ала аламыз:
№1 сабақ
Егер бүгін сізде кіші ініңіз болса, Құдай оны қауымның құшағына қайтарғысы келетінін байқаған боларсыз.
Сіз осы тараудағы қуанышты сәттерді көріп жатырсыз ба?
: 5 жоғалған қойдың табылуы
: 9 теңгенің табылғанына қуаныш
Әкенің баласын қабылдағанындағы қуаныш-Құдайдың бейнесі байқалады ма?
Құдай кешіре алмайтын ауыр күнә жасадым деп ойлайсыз ба?
Онда кіші ұлының күнәларына кешірілім берілгендігіне және әкенің бірден кешіруге дайын болғандығына тағы да қараңыз. Сіз күнәдан бас тартқан кіші інідей,
күнәларыңызға кешірім алу үшін Құдайға жүгірсеңіз, сізде сондай кешірімге ие боласыз.
№2 сабақ
Бүкіл әлем бойынша балалар орта мектепті бітіргеннен кейін қауымды тастап кету деңгейіне қараңыз. Орта мектепті бітіргеннен кейін 5 жыл өткен соң қауымның балалары қайда кетеді? Кейбір сауалнамалар нәтижесі олардың 70% қауымнан кеткендігін мәлімдейді. Олардың көпшілігі ешқашан қауымға қайта оралмайды. Олардың барлығында кіші інісіндегідей соңғы үміт жоқ. Бірақ олар оған қандай да бір дәрежеде еліктейді, мысалы отбасымен біргелікте сиынуды, сонымен қатар, Иемізге де сиынуды бірте бірте тоқтатып, соңында қауымнан алыстап кетеді. Бұл үлкен, әрі күрделі мәселе болып табылады. Және бәріміз осы кіші інілердің Иемізге қайта оралуларына көмектесу үшін рухани шайқасқа қатысамыз.
Біз күн сайын жастар мен жастар қызметшілерін дұғаға көтеру қажеттілігін көріп отырмыз ба?
Қандай керемет қызмет!
Қандай қажетті қызмет.
Біз оқытушылар мен мәсіхшілік лагерлердің, сондай-ақ білікті жастар қызметкерлерінің маңыздылығын түсінеміз бе?
Өзіңіздің балалар немесе немерелеріңіз болмаса да, сіз балаларға деген сүйіспеншілік көрсетуге жауапкершілігіңізді және оларға Мәсіхтің үлгісін көрсету қажетілігін байқап тұрсыз ба? Келешек ұрпаққа мәсіхшілікті жеткізу үшін барлығымыз қажет болып табыламыз. Сіздің мінәжат тізіміңізде кімдер бар екенін білмеймін, бірақ менің мінәжат тізімімде ата-анасы мәсіхшілер яғни менің достарымның 20 рухани адасқан балаларының аттарын атай аламын. Мен осы отбасылармен уақыт өткізген кезде, бұл балаларға деген сүйіспеншілік көрсету 1-ші орында тұрады.
Мәсіхші! Бұндай балаларды сүйіп, Иемізге қайта оралуына мүмкіндіктер жасау бұл біздің-шақырылуымыз.
Міне, кіші ұлдың әрекеті осындай.
Ал әкесі ше?
Әке не нәрсені дұрыс жасады?
Көп нәрсе.
- ұлы әкесін қорлап, одан еншісін сұраған кезде бірінші ғасырдағы еврей мәдениетінде
әкесі ұлына шапалақ беріп, оны отбасынан мәңгіге алыстата алар еді.
Римдіктерге арналған хаттың 1-тарауында біз күнә жолымен жүруді таңдасақ, Құдай бізге мүмкіндік беретіні жайлы айтылады. Ол бізге таңдау еркіндігін береді. Бұл жерде әкенің әрекеті дәл солай болып тұр.
- әкесі ұлына еншісін бөліп беру үшін өз мүлкінің 1/3 бөлігінен біраз айырылады.
Әкесінің бұл әрекеті адамды таң қалдырып, ұялтады. Мұндай үлкен жаппай сатылымды құпия түрде ұстауға болмайтын еді. Бұл туралы бүкіл қала білді.
20 ол әлі де алыста келе жатқанда, әкесі оны көрді. Кіші ұлының үйге оралатын күнін әкесі асыға күтті.
4.:20 аятта әкесі алдынан шығып жүгіріп шықты дейді.
Таяу Шығыста ересек ер адамдар ешқашан жүгірмейді. Бұл лайықсыз болып есептеледі.
Сонымен қатар, ер адамның жалаңаш аяқтарын көрсету де ұят болып табылады. Ересек адам жүгіру үшін шапанын көтеріп жүгіру керек. Әкесі мұндай қорлықты төзуге де дайын болды.
- Неліктен ол ұлына бәрінен бұрын жетуді қалады?
Себебі бүкіл қала бұл адасқан ұл туралы біліп, оны шеттеткен болатын. Мәдени тұрғыдан алғанда, қала әдетте осылай әрекет ететін. Бірақ әкесі ұлының мұны сезініп, ыңғайсызданғанын қаламады.
6.: 20 Тағы бір таң қаларлық нәрсе ол бірден қабылдау мен кешірімді көрсете отырып, ұлын сүйеді. Мәдениет тұрғысынан, егер мұндай төтенше жағдай орын алса, әкесі ұлын біраз уақытқа дейін жазалайтын болған. Бірақ әкесі олай істемеді. Нәтижесінде,
- әкесі оған керемет кеш ұйымдастырды.
Ал үлкен ұлы ші?
Әкесі үлкен ұлына қандай дұрыс әрекет жасады?
28 Үлкен ұл ашуланып, үйге кіргісі келмейді. Әкесінің өзі шығып, оны шақырады.
Кешіріңіз –
Әкесі-осы кештің иесі мерекелерде төрағалық ете отырып, үлкен ұлы әкесін шығуға мәжбүр ете ме?
Бірінші ғасырдағы еврей мәдениетінде бұл таңқаларлық әрекет болатын, Ондай әрекет үшін көпшілік алдында ұрып-соққан болар еді.
Әкесі бұл қорлауды елемейді.
29 Сонда ол әкесіне былай деп жауап қатады:
— Міне, мен сізге қанша жыл бойы қызмет етіп келе жатырмын, еш уақытта бұйрығыңызға қарсы шыққан емеспін. Бірақ сіз маған достарыммен бірге отырып көңіл көтеруім үшін, тым болмаса, лақ та берген емессіз!
Үлкен ағасы әкесіне дөрекі сөйлеп тұр.
Әкеге деген құрмет қайда?
31 әкесі ұлына үлкен рақым көрсетіп тұр.
Қараңыздаршы, бұл ұлдар әкелерінің қандай ауыр жағдайдан өтуге мәжбүрледі.
Ұлдарының ешқайсысы оны сүймеді. Мұндай ұлдарға ие болу үшін әкесі қандай жаман нәрсе істеді? Ол не істеп қойды? Ештеңе істеген жоқ.
Мұны адасқан ұл туралы астарлы әңгіме деп атаған адам оны шын мәнісінде түсінбеген.
Екі ұл да жолдан адасқандар-тек басқаша жолдармен.
Бұл жерде әкенің әрекетінен қандай сабақ үйреміз?
Екі сабақ:
№1 сабақ
Мәсіхші ата-аналардың дәл осындай жағдайға тап болған балалары туралы олар осылай кетіп қалатындай біз не нәрсені дұрыс істемей жатырмыз деп айтқанын қаншалықты жиі естиміз? Егер сіз меннен осы ата-аналардың қай жерден шатасып жатқанын айтуды сұрасаңыз, мен ештеңе ойлап таба алмас едім. Олар көптеген жылдар бойы Иемізден алсытап кеткен, сондықтан олар бүгін күйзеліске түскен десек дәл осы жерде Нақыл сөздер 22:6 аятты көрсетіп, олар осы жерден адасты деп айтуға азғырылуымыз мүмкін.
6 Баланы жастан салсаң тура жолға,
Есейгенде ол содан таймайды да.
Бұл аятта мәсіхші ата-аналар адасқан балаларын елемегені жайлы айтылып тұр ма?
Немесе Адасқан ұлында әкесі бір нәрсені елемеді ме?
Екі сұраққа да олай емес деген жауап беріледі.
Бұған екі себеп бар.
№ 1 себеп бұл аят қайда жазылған?
ол нақыл сөздерде.
Нақыл сөздер дегеніміз не?
“мақал-мәтел” деп сөздіктен қарап көріңіз.
Мақал – бұл жалпы қағида немесе кеңес.
Мақал-бұл кепілдік емес.
Бұл аят балаларыңыздың Құдай жолында қалатынына кепілдік бермейді.
№ 2 себеп.
Аятқа жақсылап қараңыз. Онда ол қартайған кезде одан бас тартпайды делінген, ал бұл дегеніміз – сіздің балаларыңыз қарт адам боламын дегенге дейін күнәға батуы әбден мүмкін ғой. Сондықтан балалары жолдан адасқандығына өздерін жазалағысы келетін ата-аналар балаңыздың өміріндегі бүгінгі күндер көңілге қаяу түсірердей болғанымен, ертеңгі күрдер әлдеқайда жігерлендіруі мүмкін.
Тағы бір нәрсені қарастырайық – адасқан ұл туралы әңгімеде әке Құдайды бейнелейді.
Оның барлық адасқан балаларының көңілін қалдырғаны туралы ойланыңыз. Онымен бір нәрсе істеу керек. Осындай көңілді түсіретін әрекеттерді қалай жеңуге болады?
Ата-аналар, сіздер түсініп тұрсыздар ма?
Сіз балаларыңыз жайлы Құдайға жалбарынған кезде Құдайға жүгіңіз, Себебі ол сіздің өміріңізде не болып жатқандығын біледі және сізбен жақсы қарым-қатынаста болғысы келеді. Ол әр қадамыңызда сізді жұбату, бағыттау және жігерлендіру үшін әрқашан қасыңызда болып табылады.
№2 сабақ
Мүмкін, Құдай ойыңызды өзгертіп, онда әрқашан Өзінің болғанын қалаған шығар.
Әлем адамның Құдай жайлы ойын өзгертіп, бұрмалауға мамандандырылып жатыр.
Осы астарлы әңгімеден Оның мінезі туралы не үйрететінімізді қараңыз.
Алдымызда Құдайды бейнелеп тұрған бұл шартсыз сүйіспеншілігі мол, кешіруге дайын, жомарт, дана, рақымды және қуанышқа толы әкені көрсетеді. Ол сізбен қарым-қатынаста болуды қалайды. Ол сізбен қарым-қатынас жасаудың шегіне жетіп тұр. “Сіздегі ең маңызды нәрселердің бірі-Құдайды түсіну болып табылады.”
Құдай бізді алыстан бақылап, біз күнә жасаған сайын бізді балғамен ұру үшін аспаннан шықпайды. Бұл астарлы әңгімеден оны сол қалпында көруге мәжбүр етсін.
Міне, сізге әкенің бейнесі.
Ендеше үлкен ағасына көшейік.
Ол туралы не білеміз?
Біз оның інісі үйден кетіп бара жатқанда үндемегенін байқадық. Енді інісі қайтып келгенде, ол тіпті оған қуанбайды да. Ол сондай-ақ әкесін жақсы көрмейді.
Қараңыз, ешқандай құрмет көрсетпей «сіз!» деп наразыланады. Осылай әкемен сөйлесуге болама екен?
29 Сонда ол әкесіне былай деп жауап қатады:
— Міне, мен сізге қанша жыл бойы қызмет етіп келе жатырмын, еш уақытта бұйрығыңызға қарсы шыққан емеспін. Бірақ сіз маған достарыммен бірге отырып көңіл көтеруім үшін, тым болмаса, лақ та берген емессіз!
Мұның қысқартылған нұсқасы-маған қарызсыз, әке. Сіз маған үлкен қарыз болып тұрсыз.
Әке, мен мінсізбін, ал сіз олай емессіз дегендей болып тұр. Айтпақшы, неліктен әкесі бұл кешті үлкен ұлына ескертпестен өткізді? Себебі әкесі ақымақ емес. Кіші інісі үйден кетіп жатқанда, үлкен ағасы ештеңе айтпағанын және інісін қайтару үшін артынан жүгірмегенін де білетін еді. Бірақ үлкен ағасы туралы әңгімеде не жетіспей тұрғанын байқадыңыз ба?
Бауырына деген жақындық жоқ.
Үлкен ағасы той кешіне барды ма, жоқ па?
Ал, Исаның осы астарлы әңгімені бөліскен кезде оның аудиториясына қараңыз.
Лұқа жазған ізгі хабар 15: 1,2
Ол парызшылдармен сөйлесіп, бұл астарлы әңгімі айтып берудегі негізгі мақсаты өздерін танып, оларды тәубеге шақыру болатын.
Бұл әңгімедегі үлкен ағасы сияқты, олар өз жұмыстарымен әлек. Олар өз ережелеріне қатаң бағынған жағдайда ғана Құдай оларды патшалығына кіргізеді деп сенді. Олар өз істері арқылы аспан патшалығына ие бола алмайтындығын түсінбеді. Олар өздерінің күнәкар екендерін көруі керек болатын. Олар күнәдан бас тартып, тәубе ету қажет еді.
Бұл астарлы әңгіме біз күнәдан бас тартып, Мәсіхке шәкірт болып еру үшін шақыру болып табылатын. Парызшылдар Исаның ұсынысын қабылдамағанын тарихтан білеміз.
Ал сіз қабылдайсыз ба?
Үлкен ағамыздан қандай сабақ үйренеміз?
Екі сабақ:
№1 сабақ
Кейбір мәсіхшілер арасында інілерін елемейтін, сонымен қатар
—Сен не істедің?
— Бұлай болмайтынын сен білмейтін ба едің?
—Неге мен сияқты киінбейсіз?
— Неге мен сияқты емессін? деп наразыланатын үлкен ағалары бар.
Өзінікінен ғөрі басқалардың күнәсін байқап, оларға төзімсіздікпен қарайтын балуандар көп. Қайта оралғаны үшін оны ұратын қауымға неге қайтып оралу керек?
Қауым өсуді қалайтындардың бәрін тамақтандыратын қауіпсіз жасыл үй болуы керек емес пе? Қауым Мәсіхтің бейнесіне ұқсас болып тәрбиелене алатын күнәкарлар үшін аурухана болуы керек емес пе?
Иса күнәкарлардың досы ретінде беделге ие болды. Ол ешқашан бұл беделден бас тартқан емес.
Сіз осындай беделге ие болдыңыз ба? Қауымдардың барлығында рақым болуы керек емес пе?
№2 сабақ сіздің көңіліңізді түсіруі мүмкін.
“Сіз маған қарызсыз” деген қатнас кез-келген сенушінің өміріне ене алады.
Біз әдетте Иемізбен бірге қарым-қатнаста болып, Киелі кітапты оқимыз. Күнәларымызды мойындап, дұға етіп және қауымда қызмет етеміз.
Ал қасірет немесе жан түршігерлік көңілсіздік болған кезде не?
Құдай, сен бізге жақсы нәрсе бұйырмайсың ба? Сонда біз мойынсұнғандығымызға жауап ретінде жарылқауға ие болмаймыз ба? деп ренжиміз.
Мен жылына бірнеше рет жақсы араласатын достарыммен уақыт өткіземін. Солардың біреуі ерлі-зайыптылар көптеген жылдар бойы Иемізбен бірге. Ізгі хабар таратуға деген құштарлықтары мол. Өз қауымында жетекші. Шамамен 10 жыл бұрын ол апаттан инсульт алды. Ол соққыдан еш қалпына келмей, 10 жыл бойы ол мүгедектер арбасында отырды. Олардың көріп жатқан қиындықтарын көріп, болған жағдай менің басыма кіріп шықпайды, сене алмаймын. Мен оны түсінгім келетініне де сенімді емеспін. Мүгедектер арбасында 10 жыл отыру? Олар жақсы нәрсеге лайық емес пе? Неге бұлай болды? Құдайым, сонда сен оларды жарылқауға міндетті емессің бе?
Шындықты айтар болсақ –
Сіз де “неге”деген сұрағыңызды қоюға азғырылып отырған шығарсыз.
Сіз Иемізбен қарым-қатнасыңыз жақсы болып, өз қауымыңыздың бір мүшесі ретінде өз міндетіңізді атқарып жүрген болсаңыз. Онда неліктен сіздің отбасыңызда шексіз түсінбеушіліктен бар?
Неліктен бұл қорқынышты басшыңызбен келліспейсіз?
Неліктен денсаулық мәселесі орын алады?
Неліктен қаржы жетіспейді?
Тоқтаусыз Неге, неге, неге? деген сұрақтар туындауы мүмкін.
Құдай сізге ең жақсы нәрселер беруге міндетті емес пе?
Сенуші болу сіз күткеннен де әлдеқайда қиын болған шығар.
Мүмкін “неге” деген сұрақ қою орынсыз болар.
Мүмкін “Кім” деген сұраққа ауыстырып көрейік.
Досымның 10 жыл бойы мүгедектер арбасында отыруына кім мүмкіндік берді?
Сіздің отбасыңыздағы түсініспеушіліктер мен жұмысыңыздағы бастығыңызға
және бұзыла беретін көлігіңізге, жалпы сізге ұнамайтын өміріңіздегі барлық нәрселердің орын алуына кім мүмкіндік береді?
Бұл сұрақтардың жауабы – өте дана, әрі адамзатты шексіз сүйетін Құдай болып табылады.
Жохан 17:23в23 Мен бұлармен тығыз байланыстамын, Сен де Менімен солайсың. Маған сенетіндер толық бірлікке жетсін! Осылайша Өзіңнің Мені жібергеніңе әрі Мені қалай сүйсең, оларды да солай сүйетініңе адамзаттың көзі жетсін.
Бұл назар аударғымыз келетін соңғы сөйлемдердің бірі.
Әке Исаны сүйгендей сізді де сүйді.
Құдай Исаны соншалықты сүйгендей сізді де сондай қатты сүйеді.
Ғажап аят. Өте ғажап. Бұл сүйіспенщілік мені бәр сәт тоқтатып, ойландыруға мәжбүр етеді. Менің рухымды оятады. Құдай Иса Мәсіхті жақсы көргендей жақсы көреді ме?
Егер сіз Мәсіхтің шынайы ізбасары болсаңыз – Құдай сізді Иса Мәсіхті жақсы көргендей жақсы көреді. Мәсіхшінің өмірі бұл аяттарсыз мағынаға ие болмайды. Бұдан артық Құдайдан ешқандай сүйспеншілік алу мүмкін емес. Сондықтан бұл аят Құдайдың сүйіспеншілігін әрқашан еске салып тұру үшін менің үстелімдегі рамкада тұрады.
“Сенушімен болатын нәрсенің барлығы осы керемет сүйіспеншілікке негізделген.”
Барлығы бір сүйіспеншілік ішінде. Біздің Құдайға деген ашуымыз басылып, тынышталамыз. Біз ары қарай сенім артып, қуанышқа бөленеміз. Біз әлемде өмір сүріп жатқандығымызға, және де үлкен ағасы сияқты қарым-қатынас жасаудың қажеті жоқ деген қуаныш бар.
Құдай бізді ешқашан алдаған емес. Бізде қандай да бір мәселе болып жатқан кезде, Құдай бізді ұмытпайды. Құдайдың сүйіспеншілігі тамаша. Сол сүйіспеншілік арқылы, бізге қиын кезеңдерді жеңіп өтуге көмектеседі.
Сонымен, біз осы астарлы әңгіменің соңына келе отырып, қандай қорытынды жасаймыз?
Кім лайықты тұрды?
Сүйіспеншілігінде шек жоқ.
Бүлікшілерге шыдамдылықпен қараған.
Мүмкіндігінше кешіру жолын тапқан.
Қарым-қатнасты қайта қалпына келтіруді күткен.
Кез-келген мүмкіндікке бірінші болып әрекет ететін.
Бізбен қарым-қатынас жасау үшін көп нәрсеге төзуге дайын.
Әкесі.
Сіз оны білесіз бе?
Сіз де аға-інілеріңізбен Ол әрекет жасағандай қатнаста боласыз ба?